Allaha qulluq və səmimiyətdə qətiyyətli olmaq

O, göylərin, yerin və onların arasında olanların Rəbbidir! Elə isə yalnız Ona ibadət et və Ona ibadətdə səbirli ol! Heç Ona oxşarını tanıyırsanmı?! (Məryəm surəsi, 65)

Qətiyyət bir mövzuda səbat göstərmək, hansısa bir məqsədə çatmaqda əngəl tanımamaq, maneə və çətinliklərə baxmayaraq, əzmlə edilməli olanları əksiksiz yerinə yetirməkdir. Yuxarıdakı ayədə də bildirilən qətiyyət bu mənanı daşıyır. Uca Allah iman gətirən qullarına sadəcə ibadət etmələrini deyil, etdikləri ibadətlərdə qətiyyətli olmalarını bildirmişdir. İbadətdə qətiyyətli olmaq isə sadəcə əməli yerinə yetirilən ibadətlərdə deyil, uca Rəbbimizin Quranda bildirdiyi gözəl əxlaqı yaşamaq barədə də yaşanmalı bir ayədir. Çünki insanların qul olaraq Allah üçün etdikləri hər davranış, hal və söhbət də ibadətdir. Dolayısilə namaz mömin üçün nə qədər vacib və fərz ibadətdirsə, eyni şəkildə əsəbini boğmaq, gözəl söz söyləmək və insanları haqq olanla xəbərdar edib qorxutmaq, zənn etməmək və ya mübahisəçi olmamaq da bir ibadətdir. Bununla yanaşı, Quranda möminlərin “ibadətdə qətiyyətli olmaq” barədə iradə və səbirlərinin fərqli imtahan və çətinliklərlə sınanacağı bildirilmişdir. Keçmişdə yaşayan müsəlmanların və peyğəmbərlərin həyatlarından verilən örnəklərlə möminlərin imanlarının və qətiyyətlərinin tez-tez sınaqdan keçirildiyi xəbər verilmişdir. Çünki bu anlar müsəlmanların uca Rəbbimizə olan bağlılıqlarını və sədaqətlərini göstərə biləcəyi çox dəyərli fürsətlərdir.

İman gətirməyən insanların sözlü və ya əməli hücumları, müsəlmanlara böhtan atılması, aclıq, susuzluq, yorğunluq kimi sıxıntılarla qarşılaşılması, çətinlik və təhlükələrlə mübarizə aparılması, möminlərin mallarından və canlarından keçmələri kimi hadisələr bu mühüm imtahanlardan bəziləridir. Bu tip hallar müsəlmanların Quran əxlaqını yaşamaqda və yaşatmaqda qətiyyət göstərməli olduqları anlardır.

Bir də Allahın qatından bir lütf olaraq bolluq, rahatlıq, hüzur, zənginlik və hakimiyyət verdiyi zamanlar da var ki, bu anlar da möminlərin zəiflik göstərməməli olduqları və Rəbbimizə olan bağlılıqlarında qətiyyət göstərməli olduqları fərqli imtahan vəsilələridir. Dolayısilə müsəlmanlar həm çətinlik, həm də asanlıqla sınanırlar. Hər iki hal da müsəlmanların davranışında mənfi dəyişikliyə səbəb olmaz. Mömin hansı şəraitdə olursa olsun, imanda, təvəkküldə, Allaha olan sədaqətdə qətiyyətli davranaraq Allaha olan sevgisini və bağlılığını göstərməklə məsuldur.

Tarix boyu göndərilmiş bütün peyğəmbərlər, elçilər və onlarla birlikdə haqq uğrunda mübarizə aparan səmimi möminlər həyatlarının sonuna qədər yaxşılıq və gözəl əxlaq barədə qətiyyət göstərmişlər. Bütün müsəlmanlar Quranda örnək kimi göstərilən peyğəmbərlərin və onlarla birlikdə olan əməlisaleh insanların əxlaqlarını örnək almaq, eyni mükəmməlliyə çatmaq üçün xeyirlərdə yarışmaqla məsuldurlar.

Şeyxul Əkbər Muhyiddin ibn Arabi möminlərin nə olursa olsun, gözəl əxlaq göstərməkdə əsla zəiflik göstərməməli olduqlarını və belə əxlaq göstərdikdə axirətdə qarşılaşacaqları gözəl nəticəyə Peyğəmbərimizin (səv) hədislərindən bir örnək verərək belə açıqlamışdır:

“Gözəl əxlaqdan ayrılma! Xasiyyətin ən gözəlini özünə aid et və ona əməl et. Əxlaqın pisindən uzaq dur. Çünki Peyğəmbər belə buyurur: Mən yalnız gözəl əxlaqı tamamlamaq üçün göndərildim. Yuxarıdakı hədisdə də göründüyü kimi, Allahın Rəsulu əxlaqını gözəlləşdirən kimsəyə Cənnətin ən yüksək yerində bir köşkü zəmanət vermişdir”. (Muhyiddin İbn-i Arabi, Fütühat-ı Mekki’den-İbni Arabi, Altın Sahifeler, sf. 74-75, Pamuk yayıncılık)