Bir camaata qarşı bəslənən kin möminləri ədalətdən çəkindirməz

Bir insanın ədalətli qərar verməsinin, ağıllı düşünməsinin və ağıllı davranmasının qarşısını alan amillərdən biri qarşısındakı insana və ya camaata qəzəbi, kinidir. Əslində, bu, dövrümüzün cahiliyyə cəmiyyətində çox geniş yayılmış düşüncə tərzidir. Bəzi insanlar düşmənçilik etdikləri insanlara qarşı asanlıqla hər cür ədalətsizlik, əxlaqsızlıq edirlər. Bəzən bir adamın üstünə törətmədiyi əmələ görə böhtan atır, təqsirsiz olduğunu bilsələr belə, onun əleyhinə şahidlik edirlər. Bu cür düşmənçiliyə görə günahsız yerə bir çox insan əziyyət çəkir. Bəzi insanlar doğrunu bildiklərinə baxmayaraq, düşmən hesab etdikləri insanların lehinə şahidlik etmir, əllərində bu insanın təqsirsizliyini sübut edən dəlil olsa belə, üzə çıxarmırlar. Hətta bu insanın başına böyük bəla gəlməsi, haqsızlıqla qarşılaşması və ya zülm görməsi onları sevindirir. Ən böyük narahatlıqları isə ədalətin üstün gəlməsi və bu insanın təqsirsizliyinin ortaya çıxmasıdır.

Elə buna görə də cahiliyyə cəmiyyətində insanlar bir-birlərinə güvənmirlər. Hər kəs qarşısındakı insandan pislik görəcək deyə narahatlıqla yaşayır. Bir-birlərinə olan etibarlarını itirmələri nəticəsində isə yardımlaşma, şəfqət, mərhəmət, qardaşlıq kimi insanpərvər xüsusiyyətlərini tədricən itirir, bir-birlərinə nifrət edirlər.

Halbuki iman gətirən insanın bir camaata və ya bir şəxsə hiss etdiyi duyğular onun verdiyi qərarlarına qətiyyən təsir etməz. Qarşısındakı şəxs nə qədər pis əxlaqlı olsa da, nə qədər düşməncəsinə davransa da, iman gətirən insan bir qərar verdikdə bütün hislərini bir kənara qoyub ədalətlə davranar və qərar verər, ədalətli olmağı tövsiyə edər. O şəxsə qarşı hisləri ağlına və vicdanına üstün gəlməz. Vicdanı ona həmişə Allahın əmrlərinə və tövsiyələrinə tabe olmağı, gözəl əxlaqdan əsla əl çəkməməyi deyir. Çünki bu, Allahın iman gətirənlərə Quranda bildirdiyi əmridir. Maidə surəsində belə bildirilir:

Ey iman gətirənlər! Allah xatirinə ədaləti qoruyan şahidlər olun. (Hər hansı bir) camaata qarşı olan kin-küdurət sizi ədalətsizliyə sövq etməsin. Ədalətli olun! Bu, təqvaya daha yaxındır. Allahdan qorxun! Şübhəsiz ki, Allah nə etdiklərinizdən xəbərdardır. (Maidə surəsi, 8)

Ayədə də bildirildiyi kimi, ədalətli davranmaq təqvaya uyğun hərəkətdir. İman gətirən insan ancaq ədalətlə davrandığı təqdirdə Allahın razılığını qazanacağını bilir. Gözəl əxlaqına şahid olan hər kəs bu insana güvənir, yanında rahat olur, hər cür məsuliyyəti və vəzifəni rahatlıqla ona həvalə edir. Belə insanlar hətta düşmənləri tərəfindən də hörmətlə qarşılanırlar və onların bu davranışı bir çox inkarçı insanların iman gətirmələrinə səbəb olur. Buna ən gözəl nümunə hz. Muhəmməddir (səv). Peyğəmbərimizin (səv) heç bir fərq qoymadan, hər kəsə sevgi və mərhəmətlə davranması həmin dövrdə yaşayan xristian, yəhudi, dinsiz, müşrik kimi hər zümrədən olan insanın qəlbinin İslama isinməsinə səbəb olmuşdur.

Dövrümüzdə yaşayan möminlər üçün də ən gözəl nümunə Peyğəmbərimizin (səv) Quranda bildirilən davranışlarıdır. Dövrümüzdə də eynilə Əsri-səadət dövründə olduğu kimi, xristian, yəhudi, buddist, hindu, ateist, dinsiz, müşrik, bütpərəst kimi müxtəlif inanclara malik insan qrupları birlikdə yaşayır. Bir müsəlman qarşısındakı insanın inancından asılı olmayaraq anlayışlı olmaqla, bağışlamaqla, ədalətli və insanpərvər davranmaqla məsuldur. Çünki hər insanın iman gətirmə, müsəlman olma, Allaha təslim olma ehtimalı var. İman gətirmiş insan bunu unutmamalıdır. İman gətirənlər Allahın dininə sülhlə, sevgi ilə dəvət etməklə məsuldurlar. Bu doğruları tətbiq edib-etməmək, iman gətirib-gətirməmək qarşı tərəfə aiddir. Bir insanı iman gətirmək üçün məcbur etmək, bəzi şeyləri zorla qəbul etdirməyə çalışmaq Quran əxlaqına ziddir. Allah bunu Quranda belə bildirmişdir:

Dində məcburiyyət yoxdur. Artıq doğru yol azğınlıqdan aydın fərqlənir. Hər kəs tağutu inkar edib Allaha iman gətirərsə, heç vaxt qırılmayan ən möhkəm dəstəkdən yapışmış olar. Allah Eşidəndir, Biləndir. (Bəqərə surəsi, 256)